“Vroeger werden meisjes uit de streek van Babati in Tanzania vaak op jonge leeftijd uitgehuwelijkt. De introductie van rijstteelt bracht daar verandering in. De activiteiten in en rond de rijstteelt maakten dat vrouwen en meisjes nu beter opgeleid zijn én meer financieel onafhankelijk. Ik ben één van die meisjes, voeger als dochter, nu als moeder.” Aan het woord is Mary Temu, die werkt als landbouwvoorlichter.
In 1994 kreeg Mary de kans om te studeren aan het Kilimanjaro Agriculture Training Center (KATC). Na het behalen van haar rijstteeltcertificaat ging ze als landbouwvoorlichter aan de slag bij het Coöperatief Districtsbureau Landbouw & Irrigatie (DAICO). Ze begon toen met het begeleiden van drie boeren, een aantal dat ondertussen flink is aangegroeid.
Wie Mary aan het werk ziet, merkt onmiddellijk de aanstekelijke ijver en energie. Ze neemt geduldig de tijd voor de boeren die haar om de haverklap aanklampen met vragen. Ze luistert aandachtig voor ze advies geeft. Maar ze aarzelt ook niet om streng op te treden als de rijstteelt in gevaar komt. Zoals bij de veehoeders wiens dieren de irrigatiekanalen vernielen. Binnen de kortste keren worden de schuldigen door Mary op het matje geroepen en terechtgewezen.
Terwijl de rol van de voorlichters in het veld zich vaak achter de schermen afspeelt, ligt dat bij Mary enigszins anders. De afgelopen 23 jaar heeft ze als voorlichtingsmedewerker in Babati een reputatie opgebouwd als dé aanspreekpersoon voor de boeren. Het heeft haar de naam Mama Mkulima opgeleverd - een koosnaampje dat zich het best laat vertalen als moeder voor de boeren waar ze van houdt.
"Met tachtig procent van de totale Babati-bevolking actief in de rijstteelt, is het effect op het inkomen van de gemeenschap indrukwekkend. De meeste boeren hebben auto's en tractoren kunnen kopen die ze gebruiken voor hun landbouwbedrijf."
Het DAICO team, waar Mary deel van uitmaakt, krijgt de steun van Rikolto. Met die steun geven ze opleidingen in zaadveredeling en kwaliteitsmanagement, en de behandeling van de rijst na de oogst om het verlies te beperken. Er worden ook bodemanalyses uitgevoerd, zo weten boeren precies wat ze moeten planten, wanneer en waar en welke hoeveelheid voedingsstoffen ze best gebruiken. De opleidingen hebben ervoor gezorgd dat de boeren nu kunnen voldoen aan de hoogste kwaliteitseisen op het vlak van oogst en naoogst, maar ook op het vlak van nabewerking, zoals het maalprocedé. Die kwaliteitsverbetering heeft bovendien ook geleid tot een toename van de productie.
Mary werkte zelf actief mee aan de recent uitgegeven seizoenkalender die is opgesteld om de boeren te helpen hun rijstteeltactiviteiten op elkaar af te stemmen. De kalender lost een van de grootste uitdagingen voor boeren en voorlichters op: een gecoördineerde aanpak van de teelt.
Met een collectieve aanpak en door met de hulp van voorlichters zoals Mary te werken aan een efficiënt gebruik van de beschikbare middelen, legt men volgens Rikolto de basis voor een duurzame rijstproductie. Een paar voordelen:
Van de geproduceerde rijst gaat 20% helaas nog altijd verloren bij de verwerking na de oogst, dat verlies beperken blijft een uitdaging. Maar er is ook nog werk aan de winkel qua bewustzijn bij de boeren op het gebied van verpakking, markttoegang en minimale kapitaalmiddelen.
De precaire financiële situatie maakt de boeren soms kwetsbaar bij de oogst. Bij gebrek aan kapitaal om zelf te oogsten, worden ze dan gedwongen om te kiezen voor verkoop aan tussenhandelaren die oneerlijke marktprijzen kunnen dicteren. Deze manier van verkopen is voornamelijk gebaseerd op de traditionele (ruil)verkoop per zak in plaats van de logische prijs per kilogram, en speelt in het nadeel van de boeren.
Rikolto heeft een sensibiliseringscampagne gelanceerd en moedigt de landbouwers aan om hun rijst per kg. te verkopen in plaats van per zak. Daarnaast worden boeren aangemoedigd om te investeren in een collectief fonds voor de aankoop van eigen machines voor het oogsten en verwerken. Op die manier worden de tussenhandelaren buitenspel gezet.
Maar er zijn nog meer uitdagingen:
"We blijven voortdurend trainingen geven aan boeren zodat ze zelf de uitdagingen kunnen aanpakken."
Maar Mary is hoopvol, ze is ervan overtuigd dat er, door de voortdurende inspanningen van alle belanghebbenden en partners zoals Rikolto, licht is aan het eind van de tunnel.
Voor een deel van dit interview zitten we bij Mary thuis in de woonkamer. In het huis waar ze als jong meisje van droomde, vertelt ze over haar werk en het groeipad dat eraan vooraf is gegaan. Er straalt trots van haar gezicht, maar ook doorzettingsvermogen. Bij het vertellen verschijnt er even een traan op het door de zon getaande gelaat van Mary. Haar gelaat waarop even later een brede glimlach verschijnt als we in de avondzon naar buiten stappen.
Auteur: Sandra Kabongoyi
.jpg)