Vanaf september 2010 vindt u pakjes Max Havelaar gelabelde rijst van twee boerenorganisaties uit Benin in de Colruyt, Okay en Spar supermarkten. Dat is het resultaat van een samenwerking tussen Vredeseilanden, Groep Colruyt en rijstimporteur Boost Nutrition. Samen ondersteunden ze rijstboeren en -boerinnen in Benin om de kwaliteit van de rijst te verbeteren en zo hun inkomen te verhogen. Maar vooral grijpen ze dit concreet project om van elkaar te leren.
In dat kader trok de voorzitter van Groep Colruyt, Jef Colruyt, in het gezelschap van Rik Van Cauwelaert (directeur Knack), Marianne Thyssen (Europarlementslid), Piet Vanthemsche (voorzitter Boerenbond), Lut De Clercq (Backstage Kitchen) en Luuk Zonneveld (directeur Vredeseilanden) naar Benin om er ondermeer de rijstboeren te ontmoeten.
“De bedoeling van het samenwerkingsproject en de reis naar Benin was om dit project vanuit verschillende perspectieven te bekijken en hieruit te leren”, zegt Luuk Zonneveld van Vredeseilanden. “We wilden antwoorden zoeken op een aantal vragen. Wat zijn de obstakels die boerenfamilies in Benin ondervinden om hun rijst aan een goeie prijs verkocht te krijgen? Hoe kan een supermarkt uit België een duurzame handelsrelatie aanknopen met familiale boeren en boerinnen? En hoe kan zo’n handelsrelatie bijdragen tot de ontwikkeling van een gemeenschap?”
Voorzitter Jef Colruyt: “Voor ons is het commerciële aspect van de Shiwa-rijst nooit op de eerste plaats gekomen, maar wel het traject, het leerproces, dat op het ritme van de rijstproducenten verlopen is. Naarmate de boerenorganisaties sterker worden, zullen we de financiële steun geleidelijk aan verminderen en de middelen inzetten om nieuwe projecten en gemeenschappen sterker te maken.”
De 36 ton rijst die binnenkort in de supermarkt ligt, is slechts het topje van de rijstberg. Het verhaal begon acht jaar geleden. Vredeseilanden zocht een manier om de kwaliteit van de in Benin geproduceerde rijst te verbeteren om ze competitiever te maken tegenover de geïmporteerde Aziatische rijst. Het potentieel was er, maar de rijst uit Benin had geen al te beste reputatie. “Vroeger liet de rijst zich bijzonder moeilijk bereiden”, vertelt Halima Hamza van Vredeseilanden West-Afrika. “Hij zat vol zand, zwarte korrels en breuk. Zelfs aan een lage prijs kreeg je hem nauwelijks verkocht.”
Om de kwaliteit van de rijst op peil te krijgen, besloot Vredeseilanden de boeren van Benin te confronteren met de kwaliteitseisen van de Westerse consument. Die inzichten werden aangebracht door de inkopers van Colruyt en rijstimporteurs en -verwerkers als Boost Nutrition. “Zo'n aanpak had al eerder zijn nut bewezen”, vertelt Luuk Zonneveld van Vredeseilanden. “Door aan export te doen, bouwen boerencoöperatieven een netwerk uit en leren ze ook commercieel te denken voor hun eigen markt. Van de andere kant worden door zo'n project ook de inkopers van Colruyt en rijstimporteur en -verwerker Boost geconfronteerd met de moeilijke realiteit van kleinschalige producenten in het Zuiden.”
Eind 2006 werden twee medewerkers van het rijstproject uit Benin overgevlogen om stage te lopen bij Colruyt. Ze maakten in het hoofdkwartier in Halle kennis met de interne controlesystemen en zagen hoe de distributie en marketing in hun werk gaan. Ook bij rijstimporteur en –verwerker Boost gingen ze langs. Met die kennis motiveerden ze de rijstboeren om de kwaliteit van hun rijst te verbeteren. Bovendien beslisten de boerenorganisaties om toe te werken naar FLO-certificering. Die strikte criteria inzake sociale, economische en ecologische normen vormden een ‘educatieve’ leidraad voor de boeren. Ze zetten de rijstproducenten bijvoorbeeld aan het denken over duurzame landbouw en de negatieve gevolgen van overbemesting en het gebruik van pesticiden, democratische organisatiestructuren,…”, zegt Luuk Zonneveld.
De Max Havelaar gelabelde rijst die je in de Colruyt, Okay en Spar zal kunnen kopen, maakt minder dan 1 % uit van de totale jaarproductie van de rijstboeren. Een deel van de oogst wordt door henzelf verbruikt. Een ander deel wordt verkocht op de lokale markten.
.jpg)