Welk voedsel kopen verschillende Vlaamse bevolkingsgroepen? Waar kopen ze het? Wat beïnvloedt hen bij het maken van voedselkeuzes? En hoe kan dat volgens hen worden bijgestuurd richting een gezonder voedingspatroon? Dat onderzoekt het project De Grote Voedselkaart.
Daarvoor neemt het onderzoeksproject onze voedselomgeving onder de loep: de fysieke, economische, politieke en sociaal-culturele context waarin we onze voedselkeuzes maken. Het project wil bewustwording creëren over de invloed van voedselomgevingen en acties stimuleren om gezonde keuzes toegankelijker te maken.
Dit gebeurt via een burgerwetenschapsproject waarin een app en website centraal staan. Gebruikers kunnen gegevens verzamelen over hun voedselomgeving, en die informatie wordt gedeeld met beleidsmakers en andere actoren om verbeteringen door te voeren.
Onze voedselkeuzes maken we niet alleen individueel. Ze worden sterk beïnvloed door de omgeving waarin we leven. Een voedselomgeving omvat de context waarin onze voedingskeuzes worden bepaald. Duurzame en gezonde voedselomgevingen worden gekenmerkt door de goede beschikbaarheid, bereikbaarheid, betaalbaarheid en zichtbaarheid van gezonde en duurzame voeding.
De Vlaamse voedselomgeving beïnvloedt dus in grote mate wat we eten, maar deze omgeving maakt het steeds makkelijker om ongezond, calorierijk voedsel te consumeren. Het aanpassen van voedselomgevingen om gezondere en duurzamere keuzes te stimuleren is complex, omdat de voedselomgevingen per gebied sterk verschillen.
Stedelijke en landelijke omgevingen, maar ook de voorkeuren van verschillende bevolkingsgroepen, vragen om op maat gemaakte oplossingen. Bovendien is het betrekken van burgers bij dit proces essentieel, maar het werven en langdurig motiveren van deelnemers voor dataverzameling via crowdsourcing blijft een uitdaging.
Voedselomgevingen hebben ook een belangrijke culturele en sociale betekenis. In de afgelopen decennia is de voedselomgeving zo veranderd dat het steeds makkelijker is geworden om ongezond, calorierijk voedsel te consumeren.
Daarom brengt dit project voedselomgevingen in kaart en onderzoeken we manieren om deze omgevingen aan te passen, zodat gezondere en duurzamere keuzes makkelijker te maken zijn.
Rikolto betrekt jongeren in dit project door middel van een app die hen helpt gegevens te verzamelen over hun voedselkeuzes en de voedselomgeving rondom hun scholen. Tijdens verschillende workshops hebben jongeren input geleverd over de vorm en inhoud van de app, zodat deze aantrekkelijk en bruikbaar voor hen is. Door jongeren te betrekken, willen we ervoor zorgen dat zij de app actief gaan gebruiken.
De app biedt drie belangrijke functionaliteiten. Ten eerste kunnen gebruikers hun perceptie van de voedselomgeving en hun gedrag ingeven. Ten tweede ontvangen ze feedback over hoe dit zich verhoudt tot andere Vlamingen. Tot slot kunnen ze feedback geven aan supermarkten, schoolkantines en andere spelers in het voedselsysteem over hoe ze specifieke settings ervaren.
De app vormt de burgerwetenschapscomponent van dit onderzoek. Als veel burgers deelnemen, krijgen we inzicht in hoe gezonde en duurzame voedselkeuzes gestimuleerd kunnen worden.
De resultaten over gedrag en perceptie worden ook samengevat per gemeente, buurt, type setting, enz., en teruggekoppeld naar burgers en (lokale) actoren in het voedselsysteem via de interactieve website, de app, HOPLR, VVSG en de krant Het Nieuwsblad.
Op basis van de resultaten identificeren we concrete casestudies in samenwerking met steden en gemeentes, voedingsbedrijven en korte keten-initiatieven. Met hen willen we acties uitwerken om de voedselomgeving te verbeteren voor specifieke doelgroepen en settings. Deze acties houden ook rekening met oplossingen voorgesteld door burgers via de app en met de relevante voedseldeals en strategische doelstellingen van de Vlaamse voedselstrategie.
.jpeg)
.jpg)