De provincie Vlaams-Brabant, Rikolto, Colruyt Group, UCLL en KU Leuven gaan samen met jongeren, experten, boeren,… op zoek naar manieren om de groeiende wereldbevolking op een duurzame wijze te voeden. We willen het debat aanvuren door wetenschappers, mensen uit het bedrijfsleven, overheden, burger-consumenten en maatschappelijke organisaties samen aan tafel te zetten. Tegelijk willen de partners het debat letterlijk ‘voeden’ vanuit de praktijk door zelf 3 duurzame voedselketens op te zetten. Ze gaan op zoek naar lekkere en voedzame producten uit het Zuiden met een kleine milieu-impact die tegelijk nieuwe kansen bieden aan de boeren die ze produceren. De obstakels, opportuniteiten en vragen die we tijdens dit proces op onze weg vinden, zullen het debat vorm geven.
Tegen 2050 zijn we met meer dan 9 miljard mensen op de aarde, waarvan 70% in de steden zal leven. Deze demografische evolutie voltrekt zich tegen de achtergrond van klimaatopwarming, schaarste van land, grondstoffen en water, tanende biodiversiteit en een wereldwijde sociale en economische uitstoot van boeren. Wetenschappers verwachten dat er tot 50% meer voedsel zal moeten geproduceerd worden om die groeiende wereldbevolking te kunnen voeden in het huidige voedselsysteem.
Meer produceren is één zaak. Nog belangrijker is wat we produceren en hoe. Het voedselsysteem moet producten afleveren die de bevolking op een zo efficiënt en gezond mogelijke manier voeden, met een zo klein mogelijke milieu-impact.
Gezocht: Voedsel voor de Toekomst is uniek in aanpak. Dit co-creatieve project bundelt de expertise van vier partners van verschillende pluimage die samen op zoek gaan naar het ‘wat en hoe’. Zo kan het project de wieg zijn van een veel grotere beweging van samenwerkingen. Colruyt Group en Rikolto (Vredeseilanden) gooien hun expertise op het vlak van ketenontwikkeling, verduurzamen van productketens en vermarkting van de eindproducten in de strijd. KU Leuven zorgt voor de wetenschappelijke onderbouwing van het project, werpt kritische vragen op en documenteert het co-creatieve proces. De provincie Vlaams-Brabant betrekt via haar uitgebreid netwerk in Vlaams-Brabant jongeren, organisaties, onderwijsinstellingen,…
De 4 partners hebben een gemeenschappelijk doel, maar delen niet altijd dezelfde invalshoek. Dit zet hen aan om constructief maar zonder reserves of taboes het debat te voeren. Dit doen ze door de verschillende invalshoeken met mekaar te confronteren en de meest prangende vragen op tafel te leggen, en dit vanuit de praktijk. De 4 partners stellen zich daarbij kwetsbaar op. Want enkel op die manier kan het debat ten gronde gevoerd worden.
In het gehele project is de betrokkenheid van burgers/consumenten cruciaal. De consumenten van de toekomst zijn de jongeren van vandaag. Zij gaan de uitdaging in beeld brengen, deel uitmaken van smaakpanels, input geven voor het wetenschappelijk onderzoek en de productontwikkeling, en hun kritische blik werpen op het project. Door samen te werken met cateraars in schoolkantines brengen we het product op het bord van jongeren. Leerkrachten gaan aan de slag met een lessenpakket rond duurzame voeding, met een originele module ‘Voedsel voor de Toekomst’.
Om het debat te voeden vanuit de praktijk willen we 3 nieuwe duurzame ketens opzetten die uiteindelijk zullen resulteren in een aantal duurzame producten in het winkelrek. We hanteren hiervoor volgende criteria: voedzaam en gezond, ecologisch duurzaam en klimaatbestendig, economisch rendabel, relevant voor de ontwikkeling van de lokale markt in het Zuiden, sociaal, economisch en/of ecologische toegevoegde waarde voor de lokale producent, toegevoegde waarde voor de Belgische consument, complementair met producten uit het Noorden, ecologische, economische en/of sociale innovatie,…
Op basis van deze criteria werd gekozen voor peulvruchten, Andesgewassen (zoals quinoa) en zeewieren. De drie ketens hebben een eigen specificiteit. Ze laten ons toe om telkens nieuwe klemtonen te leggen en ons verhaal zo volledig mogelijk te brengen.
Gezocht: Voedsel voor de Toekomst overstijgt de traditionele Noord-Zuidopdeling. Niet alleen is de problematiek globaal, ook de ketens zelf zijn dat. Het spreekt dan ook voor zich dat we oplossingen zoeken die voor ons allen goed zijn. Want een voedzaam en lekker eindproduct begint bij een gezonde en eerlijk verbouwde grondstof.
Aandacht voor de lokale arbeidsomstandigheden, participatie, afzetmarkten en ontwikkelingskansen zijn net even belangrijk als de economische rendabiliteit, de ecologische voetafdruk en het voedingsgehalte. Want – en dat is precies de visie die we willen uitdragen – om gewapend te zijn voor de toekomst kan het één niet zonder het ander.
Deze brochure geeft het leerproces weer van het unieke, driejarig project “Gezocht: voedsel voor de toekomst” (2015-2018). De provincie Vlaams-Brabant, Rikolto, Colruyt Group, KU Leuven en UCLL verkenden samen de toekomst van onze voedselvoorziening vanuit een mondiaal perspectief. Waarom stapten de partners in dit project? Wat waren de leerpunten tijdens de samenwerking? Tot welke inzichten zijn de deelnemers gekomen?
.jpg)