Het was in de zomer van 1994. Ergens in de Togolese savanne, in Tantoga denk ik, maar het kan ook Tidonti geweest zijn. We stonden boven op één van de waterdammen, de barrages maraîchières, die er waren aangelegd om tuinbouw mogelijk te maken. De techniek was even simpel als voor de hand liggend, het water dat in de korte regenperiode overvloedig aanwezig was, achter de dammen vasthouden en gebruiken om het landbouwseizoen te rekken.
Naast me stond een Togolese collega, die ik ondertussen een goede vriend mag noemen. “Weet je” zei hij mijmerend. “Dit is natuurlijk een knap staaltje, maar naast datgene wat hier op het terrein gerealiseerd is, is er eigenlijk iets wat veel belangrijker is. Maar het is iets wat veel minder tastbaar is en wat je ook niet kan meten. Ik heb het dan over datgene wat de initiatieven in deze streek teweegbrengen in het hoofd van mensen.”
“Dit is natuurlijk een knap staaltje, maar naast datgene wat hier op het terrein gerealiseerd is, is er eigenlijk iets wat veel belangrijker is. Maar het is iets wat veel minder tastbaar is en wat je ook niet kan meten. Ik heb het dan over datgene wat de initiatieven in deze streek teweegbrengen in het hoofd van mensen.”
Ik wist onmiddellijk waar hij het over had, want ik voelde het ook terwijl ik rondtrok in de regio. “Hier leeft iets. Hier is iets aan het gebeuren: bij de vroedvrouwen in opleiding in het lokale dispensarium, bij de ongeletterde boerenzoon die nu andere boeren begeleidde en adviseerde, bij de piepjonge kerel die zich ontpopte tot dé promotor van een eenvoudig spaarsysteem voor boeren, bij het 11-jarig jongetje dat tolkte voor ons en nu wél van plan was om verdere studies aan te vatten, …” Het aanvoelen van toen in één term beschrijven is onmogelijk want het gaat het over zoveel tegelijk: toekomstperspectief, (groeps)dynamiek, geloof in eigen kunnen, ontvoogding, ondernemingszin, wilskracht, ambitie, ideeën, dromen, hoop …
Verandering is het werk van mensen. Dat was toen zo, bijna 30 jaar geleden, en dat is nu nog zo. Dat is ook de reden waarom Rikolto, en vroeger Vredeseilanden, een organisatie is die investeert in mensen. En dat mag u heel letterlijk nemen, wij investeren in mensen, jong en minder jong, die iets willen veranderen. Voor zichzelf en hun familie, voor hun gemeenschap en regio, en bij uitbreiding voor de wereld.
Waar mijn Togolese vriend het toen over had, zie ik nu, bijna 30 jaar later, nog altijd gebeuren. Ik zie het bij Jessica uit Ecuador en bij Nguyen in Vietnam. En ik zie het ook bij Abraham en zijn vrienden uit Honduras, die niet enkel over de grenzen heen gingen samenwerken met boeren uit Guatemala en Nicaragua, maar die ook beroep deden op de kennis van specialisten uit België en Nederland.
Al deze voorbeelden stemmen mij hoopvol voor de toekomst. Waar mensen gemotiveerd aan de slag gaan, waar ze het heft in handen nemen, daar merk je de verandering. En dat is waar het Rikolto uiteindelijk om te doen is: verandering om de toekomst van ons eten veilig te stellen.
Dank om ons hierbij te blijven steunen.
Een hartelijke groet,
Jo Vermeersch
.jpg)