Volharding en veerkracht: dat zijn de woorden die passen bij Yamileth Torrez. Op 27-jarige leeftijd herstelde ze van COVID-19, de schokken van twee orkanen en incasseerde ze het inkomensverlies door de klimaatschokken die haar cacaoplantage troffen. Maar vandaag staat ze sterker dan ooit tevoren.
Yamileth en haar familie produceren cacao in de gemeente Rancho Grande, Matagalpa, 211 kilometer van de hoofdstad van Nicaragua. "Hoewel ik agronomie studeerde, kende ik alleen de grote lijnen", zegt ze. Dat veranderde toen ze een baan kreeg aangeboden als technicus bij de cacao- en koffieboerenorganisatie "Rios de Agua Viva" die in dezelfde gemeente is gevestigd.
Bij de coöperatie begon ze als intern inspecteur, waar ze informatie verzamelde bij de cacaoproducenten.
"Daar heb ik veel geleerd over cacao, de verschillende variëteiten, hun genetica, zaden vermeerderen en hoe je een agrobosbouwsysteem opzet. Ik ben teruggekeerd met de droom om die kennis in de praktijk te brengen op het veld en mijn nieuwe kennis te delen met de rest van de gemeenschap," zegt de jonge vrouw.
Het was in 2019 dat Rikolto en de coöperatie Yamileth selecteerden om deel te nemen aan een opleiding over cacaoproductie in een agrobosbouwsysteem in Honduras. Die opleidingen krijgen de steun van Colruyt Group (via de Collibri Foundation).
Yamileth ging de uitdaging aan. Ze herstelt nu een cacaoplantage van 1,4 hectare met lage productiviteit en turnt ze om tot een agrobosbouwsysteem. Daarbij wordt cacao gecombineerd met onder andere hout-, fruit- en mosbomen.
Ze doopte haar cacaoplantage "Agua Fresca", genoemd naar een riviertje met dezelfde naam. Naast cacao verbouwt ze ook bananen en houtbomen zoals ceder.
Op 4 november 2020 kwam de orkaan Eta, een orkaan van categorie 4 met windsnelheden van 240 km/uur, in Nicaragua aan land. Op zijn weg naar Honduras en Guatemala, trok de orkaan een spoor van aardverschuivingen en overstromingen. Daarna kwam Iota, de krachtigste orkaan van het seizoen (categorie 5) met snelheden tot 260 km/u). Weer werden de drie landen getroffen terwijl ze net overeind probeerden krabbelen.
De orkanen troffen Yamileth's plantage, die voor de helft overspoeld werd door het water. Toch werkte ze verder. Momenteel ent ze cacao met zeer productieve planten en voegt ze klonen toe die ze verkreeg van het perceel dat de coöperatie aan het aanleggen is met het Duitse chocoladebedrijf Ritter Sport.
De jonge producente werkt volgens biologische processen, gebruikt geen chemicaliën en voegt alleen organische meststoffen en verrijkte biologische bodembevruchters toe. Op de boerderij hebben ze een biovergister, waaruit boeren vloeibare meststoffen halen die zij rechtstreeks op de planten aanbrengen.
In Rancho Grande hebben de meeste boeren alleen cacao van oude aanplantingen. De coöperatie hield een enquête onder 120 leden en stelde vast dat de productiviteit zeer laag is.
"Met mijn werk in de coöperatie verleen ik technische bijstand en steun bij de organisatie van 'field schools' met producenten. We praten en gaan rechtstreeks naar de boon om oude cacaobomen die weinig productief zijn te vervangen door beter materiaal," voegt de jonge vrouw eraan toe.
Yamileth blijft werken aan haar doelen. "Ik ben zo blij en trots dat ik in 2021 dankzij een beurs mijn diploma in 'Geïntegreerd Cacaomanagement' kon halen in Guatemala."
Yamileth studeerde af samen met 15 andere jongeren uit de acht landen van Midden-Amerika en de Dominicaanse Republiek. De beurzen werden gefinancierd door het Zwitserse Agentschap voor Ontwikkelingssamenwerking (SDC) in het kader van het initiatief voor kennismanagement in de Zuid-Amerikaanse cacaosector, dat Rikolto coördineert.
"Voor mij is het een kans om nieuwe doelen te bereiken, om verder te groeien, om mijn kennis in de cacaosector te verdiepen én ze weer te delen met andere producenten", zegt Yamileth.
Nochtans kreeg ze in april af te rekenen met Covid-19. De ziekte sloeg levensbedreigend hard toe, maar ook die tegenslag sterkte alleen maar haar engagement voor betere wereld.
Ze gaat ondertussen verder met het enten van cacaotakken en herhaalt en begeleid andere jonge producenten bij het opzetten van cacaoplantages in een agrobosbouwsysteem. "Cacao kan op die manier inkomsten genereren op een milieuvriendelijke manier, zodat de fauna en flora in stand wordt gehouden. Zo helpt onze teelt ook bij de strijd tegen de klimaatverandering."
Jorge Flores, coördinator van het jongerenproject van Rikolto, is apetrots op wat de jonge producenten bereiken. "Ik had nooit durven hopen dat ze, ondanks alle tegenslagen, zover zouden staan. Ze zijn ontzettend leergierig en gemotiveerd om die kennis te delen met anderen."
Als we boerenorganisaties tot sterke zakenpartners willen laten uitgroeien die de duurzaamste praktijken toepassen, dan moeten jongeren als Yamileth meer inspraak krijgen. Ze moeten mee aan het roer staan om veranderingen in de coöperatie en hun gemeenschap door te voeren.
Kijk naar de indrukken van de jonge cacaoboeren die hebben deelgenomen aan de laatste cursus over cacaoproductie onder agroforestry systemen.
.jpg)