In 2016 startten vier coöperaties van groentetelers in Jinotega, Nicaragua, met het leveren van veilige en kwalitatief hoogwaardige groenten aan de Subway broodjeszaken in het hele land. Met de hulp van Rikolto werkten de coöperaties een bedrijfsmodel uit dat ‘inclusie’ voorop zet. Het model is gebaseerd op lange-termijn-verbintenissen vanwege beide partijen, stabiele en eerlijke prijzen voor de boeren en een betrouwbare bevoorrading van kwaliteitsgroenten voor Subway.
In de onderstaande casestudy brachten we alle lessen samen die de afgelopen 3 jaar werden getrokken uit deze case, zowel de vanuit het oogpunt van de boerenorganisaties als van de afnemer Subway.
De case is een zeer mooi voorbeeld van hoe Rikolto een inclusief bedrijfsmodel ziet. Inclusief ondernemen is niet meer of niet minder dan een zakelijke relatie waarbij alle partners in gelijke mate profiteren. Voor Subway betekent dit voedselveiligheidscertificering, kwaliteitsgaranties, stipte en stabiele levering van correct gevormde groenten aan 24 Subway-vestigingen in Nicaragua. Voor de groentetelers betekent dit eerlijke prijzen, gedeelde risico's, inkomenszekerheid op lange termijn en een stabiele vraag.
De coöperaties, die samen goed zijn voor 639 kleine boeren die tomaten, sla, paprika, uien en komkommers produceren, werden met veel problemen geconfronteerd voordat ze dit partnerschap met Subway aangingen. Het ontbrak hen aan ervaring in het bedrijfsleven, de productievolumes waren laag en vanuit de overheid kwamen geen stimulansen of steun aan de sector. Boeren kregen vaak geen eerlijke prijzen voor hun gewassen en er was een wisselende vraag vanuit zowel de formele als de informele marktsector.
Deze onzekere situatie bracht de coöperaties en Rikolto er toe een strategie uit te werken om de boeren met betere afzetmarkten te verbinden, langetermijncontracten te garanderen en te verzekeren van stabiele prijzen. Dit leidde uiteindelijk tot de vrij uitzonderlijke samenwerking met Subway, het wereldwijd toonaangevende restaurant voor broodjes (Sub sandwiches).
"Dit project is zeer belangrijk omdat het heeft aangetoond dat kleine boeren, met de nodige steun, deel kunnen uitmaken van een toeleveringsketen waar internationale normen voor kwaliteit en voedselveiligheid gelden." - Alfredo Villalta, Food Safety Manager bij Subway Latijns-Amerika en het Caribisch gebied
De samenwerking opende vele deuren voor de groenteteelt in Nicaragua. Door deze samenwerking zijn de vier coöperaties erin geslaagd om de drempel van de informele markt te overschrijden en te leveren aan een formele, goed gestructureerde afzetmarkt. Formele afzetmarkten stellen hoge normen zoals voedselveiligheidscertificaten, traceerbaarheid, gezondheids- en kwaliteitsnormen, enz. Door als een alliantie samen te werken kunnen de coöperaties prijzen bedingen die aansluiten bij de marktvraag en bovendien hebben ze zo een sterkere onderhandelingspositie. Daarnaast geeft het distributieplan van de coöperaties naar de 24 lokale verkooppunten van Subway hen een sterk concurrentieel voordeel. Ook bij Subway is men geïnspireerd door het partnerschap en gingen ze aan de slag om de ervaringen en lessen die in Nicaragua en in het buitenland zijn opgedaan, uit te breiden.
"We krijgen een goede prijs en we hebben onze manier van werken veranderd. Inmiddels zijn 23 landbouwbedrijfjes gecertificeerd voor Good Agricultural Practices (GAP). Daar was twee jaar geleden nog geen sprake van bij Tomatoya. Voor de teelt gebruiken we steeds veilige producten en zo weten we dat onze groenten van hoge kwaliteit zijn en veilig voor de consument." - Nelson Vidal, Marketing Manager bij de tomatencoöperatie Tomatoya
Dit specifieke voorbeeld uit Jinotega kan nu als inspiratie dienen voor andere directe en inclusieve samenwerkingsverbanden tussen boerenorganisaties en bedrijven. Rikolto en de coöperaties zijn op dit moment in gesprek met grote marktspelers in Nicaragua, met name Pizza Hut en McDonald's. Rikolto hanteert de LINK-methodiek om te meten in hoeverre zowel Subway als de boerencoöperaties de samenwerking als een inclusief bedrijfspartnerschap zien. Zo kunnen we leren uit dit businessmodel én het ook verbeteren, zowel in dit specifieke geval als voor toekomstige projecten.
(Video hieronder in het Spaans - geen Engelse ondertiteling)
"Rikolto's belangrijkste rol in het proces was de introductie van de alliantie van boerencoöperaties bij Subway. Het netwerk waarover Rikolto beschikt én onze ervaring met inclusieve bedrijfsmodellen was daarbij erg belangrijk. Zo lagen we aan de basis van dit partnerschap en konden we samen met de coöperaties en Subway een strategie en een inclusief bedrijfsplan uitwerken." - Guillermo Gutierrez, projectcoördinator bij Rikolto in Latijns-Amerika
Maar, er liggen nog een paar stevige uitdagingen in het verschiet. Om een inclusieve zakelijke samenwerking met bedrijven zoals Subway in stand te houden, moeten de vier coöperaties de gemeenschappelijke doelstellingen blijven voor ogen houden en zich als dusdanig blijven organiseren. Daarom werd er voor de alliantie een administratieve en managementstructuur gecreëerd zodat een duurzame samenwerking gewaarborgd wordt en deuren kunnen geopend worden naar nieuwe afzetmarkten. Tot slot hopen we dat de activiteiten van deze alliantie als marktgerichte handelsonderneming een voorbeeld en stimulans kan zijn voor de ontwikkeling in de tuinbouwsector.
De casestudy werd uitgevoerd volgens de methodologie zoals beschreven in de publicatie "Creating good case studies", ontwikkeld door Joost Guijt, Wageningen University & Research en Roger Reuver, Communication Design.
.jpg)