Een sterk voedselbeleid: de mise-en-place voor goed eten op school

Hoe zorg je ervoor als school dat niet alleen de lessen, maar ook de schoolmaaltijden een bron van inspiratie zijn? Net dat is wat de ‘Whole School Food Approach’, een integrale aanpak voor goed eten op school, beoogt. Zodat gezonde, duurzame voeding meer is dan wat er ‘s middags in de brooddoos ligt, maar in alle aspecten van het schoolleven verweven zit. En daar hoort ook een sterk voedselbeleid bij – iets waar scholen en steden in heel Europa al op hun eigen manier mee aan de slag gingen.  

Goed eten op school gaat veel verder dan een gezonde lunch. Wat kinderen dagelijks op hun bord krijgen, beïnvloedt hun groei, leerprestaties en gezondheid op lange termijn. Maar een gezonder aanbod in de refter alleen, dat is niet genoeg. We moeten ervoor zorgen dat gezonde keuzes overal vanzelfsprekend worden. Met de ‘Whole School Food Approach’ (WSFA) trachten we om gezonde en duurzame voeding een vast onderdeel van het schoolleven te maken. Dit doen we aan de hand van 4 pijlers: een sterk voedselbeleid, een gezond aanbod, voedingseducatie en een gezonde (school)omgeving.

Van de klaslokalen tot de refter en de speelplaats: overal krijgen leerlingen de kans om bewust en duurzaam met voeding om te gaan. Ze leren niet alleen wát gezond eten is, maar denken ook actief mee over hun voedselomgeving en de schoolmaaltijden. Zo maken we van gezonde en duurzame voeding de meest vanzelfsprekende keuze.  

De eerste pijler van de WSFA focust zich op het uitbouwen van een sterk voedselbeleid op school. Dit begint met het creëren van draagvlak: gezonde en duurzame voeding moet vanzelfsprekend en essentieel zijn in de schoolcultuur. Zo wordt het beleid omarmd door leerkrachten, leerlingen en ouders. Leerlingen spelen daarbij een cruciale rol, aangezien zij de directe gebruikers zijn van het beleid. Door hen te laten meedenken over schoolmaaltijden, krijgen ze niet alleen meer voeling met gezonde voeding, maar wordt het beleid nog sterker en relevanter. Het resultaat: een energiek beleid dat de gezondheid van de leerlingen boost, hun prestaties verhoogt en duurzaamheid verankert in de schoolcultuur.    

Van theorie naar praktijk 

Samen sterker voor duurzame en gezonde schoolvoeding! (Nuoro- Italië) 

Het SchoolFood4Change-project in Nuoro speelde een sleutelrol in het ontwikkelen van een gezamenlijk schoolvoedingsbeleid. In de stad is er een algemene werkgroep opgericht, waardoor alle scholen nu een gemeenschappelijk overlegorgaan hebben. De werkgroep bestaat uit leerkrachten, directies, gezondheidsprofessionals en ouders, die regelmatig bijeenkomen om (voedings)activiteiten te bespreken en te organiseren. Het doel is om de groep nog verder uit te breiden met leerlingen, koks en cateraars om de overgang naar duurzame voedselsystemen in de scholen zo effectief mogelijk te maken.  

Een actieplan vóór en dóór leerlingen! (Malmö – Zweden) 

In de Johannesskolan in Malmö schrijven leerlingen zelf mee aan de toekomst van voeding op school. De school sloot zich namelijk aan bij het SchoolFood4Change-project met een duidelijke visie: leerlingen moeten kunnen meebeslissen over hun schoolmaaltijden. De school werkt daarom aan een actieplan dat samen met en door de leerlingen wordt ontwikkeld en krijgt zo inzicht in wat de leerlingen echt belangrijk vinden. Het resultaat: een definitief actieplan met concrete doelen en richtlijnen, waarin zowel leerlingen als leerkrachten zichzelf kunnen herkennen. 

Samen in de strijd tegen ongezonde voeding! (Wenen –Oostenrijk) 

In Wenen werken scholen samen aan gezonde en duurzame voeding voor iedereen. Via peer-counseling ondersteunen scholen elkaar bij het oplossen van gezamenlijke uitdagingen en het bedenken van creatieve oplossingen. Alle medewerkers komen regelmatig online samen om ervaringen uit te wisselen en actuele problemen aan te pakken. Door iedere uitdaging te koppelen aan een WSFA-criterium, boeken de scholen direct vooruitgang. Deze samenwerking heeft al veel ideeën en oplossingen opgeleverd en zorgt zo voor echte veranderingen in schoolvoeding.  

Van enquête naar effectieve schoolmaaltijden! (Nitra –Slovakije) 

In de basisschool kniežaťa Pribinu in Nitra werken leerlingen, ouders en schoolpersoneel samen om het schoolmenu te verbeteren. Via een enquête en feedback in de refter verzamelen ze informatie over voedselvoorkeuren en de resultaten worden gebruikt om het menu samen te stellen. Het doel is om meer leerlingen te betrekken en hun voedselvoorkeuren beter te begrijpen. Dit zorgt er namelijk voor dat ze hun lunch niet meer overslaan en dat voedselverspilling in de refter dus verminderd wordt.

Samen proeven voor een gezond schoolmenu! (Lyon – Frankrijk) 

In de Georges Pompidou school in Lyon mogen leerlingen actief mee nadenken over de schoolmaaltijden. Tijdens het schooljaar worden diverse activiteiten georganiseerd, waar ze kunnen proeven van gerechten en feedback kunnen geven. Deze feedback wordt gebruikt bij het samenstellen van het schoolmenu. Aan het einde van het schooljaar mogen de leerlingen proeven van de nieuwe gerechten, die door de schoolkeuken worden voorgesteld. Zo krijgen de leerlingen een actieve stem in het bepalen van de schoolmaaltijden. 

Dit artikel werd geschreven door stagiaire Eva Willems.