In Lira, Oeganda gingen in 2009 drie middelbare scholen aan de slag met Rikolto en YOUCA om Oegandese jongeren warm te maken voor landbouw. Ondertussen werkt Rikolto aan het opzetten van een Good Food for Cities-programma in Noord Oeganda, waar GoodFood@School een hoofdpijler van is. Hannes Van den Eeckhout bezocht de scholen om lessen te trekken voor het toekomstige programma.
Een groot deel van de kinderen in Oeganda groeit op in een landbouwgezin en helpt thuis ook mee. Toch is er amper aandacht op school voor die realiteit én het potentieel om de kennis en ambitie voor landbouw op te krikken.
Daarom startten Rikolto en YOUCA (toen nog Zuiddag) in 2009 het project ‘Youth Farms’ op in samenwerking met drie middelbare scholen in Lira: Amach Complex School, Apala School en St. Catherine.
Op deze jongerenboerderijen leerden ze landbouwvaardigheden en deden ze kennis op die verloren ging tijdens de burgeroorlog. Een belangrijk aspect was de verbinding met de landbouwassociatie van het Lira district. Dit verliep minder vlot waardoor het project uiteindelijk werd stopgezet. Over de jongerenboerderijen kan je hier meer lezen en hieronder zie je enkele indrukken van de jongeren zelf.
Tien jaar na het project, bezocht ik op 2 en 3 maart 2021 de middelbare scholen in Amach en Apala. Ik werd overdonderd door de energie waarmee leerlingen, leraars en directie de jongerenboerderijen draaiende houden. Een krachtig voorbeeld van hoe een project een school en de levens van de leerlingen op lange termijn kan veranderen.
De jongerenboerderijen zien er anders uit in Amach en Apala. De Amach Complex middelbare school heeft nu zeven landbouw clubs van gemiddeld 60 leden. De leerlingen spenderen regelmatig tijd op de boerderijen en oefenen dan landbouwtechnieken. Elke club kiest zelf wat er gegroeid wordt en de oogst wordt verkocht aan de schoolkantine, waar een kwart van het eten bestaat uit producten van de jongerenboerderij.
In Apala ligt de focus op maïs en sojabonen. Ook hier koopt de school de oogst aan en verkopen de leerlingen zelfs producten op de lokale markt. Apala beschikt over vier landbouwclubs van gemiddeld 50 leden die ’s avonds op de jongerenboerderij werken. Het plukken van de oogst doen alle 301 leerlingen van de school.
De leerlingen worden gestimuleerd wanneer ze hun vrienden bezig zien op de velden en perken. Ik kan nu lesgeven over landbouw en ook meteen aantonen hoe dit in de praktijk gebeurt.
Net zoals zoveel andere landen, implementeerde de Oegandese overheid strenge maatregelen om de spreiding van COVID-19 tegen te gaan. Dit wil helaas ook zeggen dat de leerlingen naar huis moesten en de jongerenboerderijen achter moesten laten.
In Amach hebben de directie, leraren en staff het voortouw genomen zodat de landbouwactiviteiten niet helemaal stopgezet werden. De leerlingen konden geleidelijk aan terugkeren vanaf december. Bij mijn bezoek, waren de velden al bewerkt. De leerlingen wachtten enkel nog op regen.
In Apala stond de oogst echter al klaar om geplukt te worden. De leerlingen die dichtstbij woonden schoten toen in actie om te oogsten.
Niet alleen COVID-19 vormde een uitdaging. Tijdens de beginfase van het project gebruikten de scholen pesticiden en insecticiden. De afgelopen jaren focussen ze echter op biolandbouw.
In Amach was er niet veel nood aan deze middelen, dus stopten ze ermee in 2018. De jongerenboerderij in Apala heeft een intensievere werking waardoor er meer kans bestaat op ongedierte, een lage opbrengst en veel verliezen. Ze proberen nu biologische landbouwtechnieken toe te passen.
Iedereen wil een goede oogst, maar niet iedereen kan pesticiden aanschaffen. Biologische landbouw kan de gezondheidsrisico’s verkleinen en de ouders van de leerlingen kunnen zo minder afhankelijk worden van externe landbouwinputs.
Zelfs een decennium na de start van het project, lopen veel van de projectactiviteiten nog door dankzij de ondersteuning via het schoolbeleid en de inzet van de leerlingen.
Na alles wat ik tijdens mijn bezoek zag en hoorde, zou ik drie aanbevelingen maken voor het nieuwe Food Smart City-programma dat we nu met steden in Noord-Oeganda aan het opstarten zijn. Goed eten op school – GoodFood@School - wordt daar immers een speerpunt van:
Het schoolbeleid, de leraren en leerlingen in Amach en Apala zijn duidelijk toegewijd aan het Youth Farms-project. Los van deze verbeterpunten, geloof ik daarom dat er hier een sterke basis ligt om op verder te bouwen voor Rikolto.
.jpg)