In Guatemala veroorzaakt voedselonzekerheid een groeiachterstand bij bijna 50 procent van de kinderen onder de vijf jaar. Volgens het laatste nationale onderzoek naar de gezondheid van moeders en kinderen in Guatemala, lijdt 70 procent van de inheemse bevolking aan chronische ondervoeding. Om het recht op voedsel voor inheemse gemeenschappen waar te maken, is het erkennen en begrijpen van sociaal-culturele verschillen van inheemse volkeren cruciaal. Deze benadering van voedselzekerheid staat bekend als "culturele relevantie" of "aangepast aan de cultuur".
Een groep van 15 organisaties, waaronder de overheid, ngo's en bedrijven, werken daarvoor sinds 2023 aan oplossingen die aansluiten bij de overtuigingen van de inheemse bevolking en het stedelijke voedselbeleid van Guatemala.
Dit beleid is erop gericht de beschikbaarheid van gezonde voeding voor gezinnen te garanderen. Het verbindt boerenfamilies met programma's voor schoolmaaltijden en de strijd tegen acute ondervoeding bij kinderen.
"Ons werk houdt rekening met de culturele aspecten van voeding bij de verschillende gemeenschappen. We hebben verschillende groepen geraadpleegd. Rekening houdend met hun behoeften en capaciteiten hebben we de prioriteiten opgesteld voor het beleid."
Samen met de verenigingen van de Maya's werd in oktober 2022 een plan voor de uitvoering van het beleid goedgekeurd. Het doel? De hele bevolking betrekken en ervoor zorgen dat niemand achterbleef.
Een populaire versie of gebruiksvriendelijke gids van het beleid was de eerste actie die werd ondernomen. Het materiaal wordt verspreid en vertaald in de Kaqchikel - taal om zodat iedereen in Sololá het beleid begrijpt en welke rechten ze hebben.
David Saloj, lid van COINDI, legt uit: "Het creëren van bewustzijn rond dit beleid is erg belangrijk. COINDI werkt samen met Rikolto aan de populaire versie en deelt het beleid ook met 86 organisaties in het nationale netwerk voor de verdediging van voedseloevereiniteit en agro-ecologische markten."
Coindi neemt deel aan de vergaderingen van de Technische Commissie voor schoolvoeding. Zij bepaalt de schoolmenu's en coördineert de beschikbaarheid van voedsel.
Andere activiteiten die deel uitmaken van het plan zijn onder meer voedingsbeurzen, zaadbeurzen, landbouw - en ambachtsbeurzen in de gemeenschappen en steun voor groepen die werken aan milieuvriendelijke voedselproductie. Er is ook voortdurend overleg tussen de gemeenschappelijke commissies voor voedsel - en voedingszekerheid (COMUSAN) en de gemeenschappen om de uitvoering van het beleid op te volgen.
De culturele visie van de gemeenschappen is zo invloedrijk dat een cyclus van vier jaar werd ingevoerd. Deze cyclus organiseert de inspanningen en wijst "cargadores" (of dragers) toe volgens de kosmovisie van de Maya's. De Maya - filosofie verwijst naar 4 dragers van de tijd: Iq, Kej, E en No'j. Elke drager is toegewezen om over een cyclus of jaar te waken.
"Degene die de cyclus 2023-2024 krijg toegewezen - het jaar voor de actualisering van strategieën, methoden, plannen en programma's - is de drager E. De energie van elk jaar kan bepalend zijn voor het succes van sommige initiatieven, aldus de Maya Kosmovisie. "Dit is uniek, zelfs onder landen in de regio."
In 2023 zullen de inspanningen gericht zijn op voedselzekerheid in noodsituaties, een bewakings- en waarschuwingssysteem wanneer de voedselzekerheid bedreigt is, schoolvoeding en de preventie en behandeling van ondervoeding.
Het beleid zorgt ook voor de aankoop en het behoud van inheemse en creoolse zaden, in samenwerking met verschillende organisaties. Op die manier respecteert het beleid de organisatorische keuzes van de gemeenschappen en de wijsheid van hun voorouders.