Zeventig?! Eerlijk is eerlijk, toen de mensen van de stad Lyon ons vroegen of het oké was dat ze met 70 zouden deelnemen aan onze coachingsessie over de Whole School Food Approach moesten we toch even gaan zitten. De afgelopen maanden mocht ik samen met collega’s onze integrale voedselaanpak voor scholen voorstellen aan stadsbesturen en scholen uit Spanje, Duitsland, België, Oostenrijk en Estland. De opkomst was steeds goed, maar dat een enkele stad 70 mensen op de been krijgt die willen gaan werken aan een integraal voedselbeleid voor scholen: chapeau!
Ons doel van de coaching is om de aanwezigen te doen begrijpen waar zo’n Whole School Food Approach in de praktijk over gaat. Door middel van peer to peer learning willen we inspireren, motiveren en doen beseffen dat de keuze voor een duurzame, gezonde schoolmaaltijd geen nichethema is. Wat ons daarbij in Lyon vooral opviel is dat er op het terrein al heel veel gebeurt maar dat initiatieven nog vaak iets te weinig systematisch aangepakt worden. Los van elkaar werken actoren uit het veld rond voedsel maar door samen te werken, kan er vaak nog meer resultaat geboekt worden. Concreet betekent dit dat scholen niet alleen op gezonde voeding in de kantine inzetten maar evengoed een beleid rond voeding uitstippelen waarbij ze de hele gemeenschap rond de school ook meenemen en werk maken van sensibilisering.
Dit programma wil een gezonde en duurzame eetcultuur bevorderen bij zo'n 600.000 schoolkinderen en jongeren in 12 EU-lidstaten. Om dit te realiseren ging Rikolto in zee met 32 partners over heel Europa en met financiering van de Europese Commissie. Wat we al jaren doen met ons eigen programma GoodFood@School in Vlaanderen starten we nu ook op Europese schaal. Zo vergroten we niet alleen onze eigen impact maar leren we ook veel bij van anderen. We kunnen bijvoorbeeld leren van onze Zweedse en Deense partners die veel expertise rond duurzame openbare aanbestedingen hebben, terwijl onze partners in Slovakije en Tsjechië dan weer een sterk lessenpakket hebben ontwikkeld rond voeding.
Een voorbeeld: een deelnemer vertelt hoe hij een kleine moestuin op de speelplaats van een school wil starten. Daarop laat een andere deelnemer weten dat de stad Lyon daar subsidies voor heeft en nog een andere deelnemer pikt er enthousiast op in omdat hij daar zelf ook al jaren rond werkt met de kinderen uit zijn school en zijn kennis wil delen. Door op regelmatige basis samen te komen, kunnen actoren uit de onderwijssector van elkaar leren. Het oprichten van zo’n moestuin kan misschien een kleine actie lijken maar als kinderen daardoor beter begrijpen waar hun groenten vandaan komen, ze in de kantine ook nog eens gezonde, duurzame voeding voorgeschoteld krijgen en eventueel de ouders ook nog betrekken bij het werk in de moestuin, dan krijg je een consistent verhaal.
Door een Whole School Food Approach te implementeren op school maak je ook werk van gelijke onderwijskansen. Ongelijkheid kan ontstaan door veel verschillende factoren en is vaak structureel. Het ontstaat al op jonge leeftijd, bijvoorbeeld doordat huiswerk opvolgen er bij gezinnen in een kwetsbare situatie vaak bij inschiet, omdat al de energie gaat naar in andere basisbehoeften te voorzien of doordat kinderen te laat in bed liggen en de volgende dag letterlijk of figuurlijk niet bij de les zijn. Maar ongelijkheid kan ook voortvloeien uit het gebrek aan geld voor een (gezonde) schoolmaaltijd of het gebrek aan tijd, mentale ruimte of kennis die nodig is voor het maken van een (gezonde) brooddoos .
Schoolvoeding alleen zal (kans)armoede niet de wereld uithelpen, maar door in te zetten op kwaliteitsvolle voeding voor alle leerlingen én op hun voedselvaardigheden bieden scholen en steden hen meer gelijkwaardige kansen om te leren en zich te ontwikkelen. Door kinderen gezonde, duurzame maaltijden aan te bieden op school, krijgen alle kinderen alvast dagelijks één voedzame maaltijd binnen. Een gezonde schoolmaaltijd aanbieden helpt bovendien niet alleen de meest kwetsbare kinderen maar alle kinderen want ook kinderen uit minder kwetsbare gezinnen eten vaak te weinig groenten en fruit en te veel ultrabewerkte voeding. Om je overdag goed te kunnen concentreren, is dat nochtans broodnodig.
Het was duidelijk die maatschappelijke drijfveer die heel wat mensen in Lyon op de been bracht. Heel wat leraren zien dagelijks in hun klas dat er kinderen zijn die het moeilijk hebben. Ze zijn daarom in de eerste plaats op zoek naar concrete oplossingen voor die kinderen. Daarnaast zoeken ze manieren om leerlingen terug voeling te geven met ons voedselsysteem. Dat hun initiatieven, zoals het aanbieden van gezonde, duurzame maaltijden op school dan ook nog eens bijdragen aan een betere planeet, is in Lyon gezien een evidentie. Duurzaamheid wordt gezien als belangrijk onderdeel van het verhaal, niet een toevallig prettig extraatje.
De korte, maar geslaagde, missie naar Lyon bevestigde dat de hoofdstad van de Franse gastronomie meer is dan alleen die paar wereldbekende restaurants. Er is een ontzettend enthousiasme over de inzet van schoolmaaltijden in de lagere school als middel dat alle leerlingen ten goede komt en bovendien de structurele ongelijkheden indijkt. En dat enthousiasme werkt aanstekelijk.
.jpg)