Rijst is cruciaal is voor de voedselzekerheid in de West-Afrikaanse regio. Naarmate de bevolking groeit, stijgt de vraag naar rijst jaarlijks met meer dan 6%. Ondanks de groeiende kansen die de rijstsector lijkt te bieden, kiezen steeds minder jongeren voor een carrière in de landbouw. De jongeren van boerenorgasatie FEPROBA in Sengal tonen dat die trend om te buigen is.
"Net als veel andere jongeren dacht ik eraan het land te verlaten en met een pirogue weg te varen... Maar mijn vader leerde me het boerenbedrijf en liet me zien dat je hiervan kunt leven. Dat veranderde mijn perspectief. Ik besloot me in te zetten voor de landbouw, met als doel een grote producent te worden – iemand die vanuit het niets begint en uiteindelijk banen creëert voor anderen. De nieuwe structuur van FEPROBA, die jongeren aanmoedigt om zich in te zetten en de toegang tot land vergemakkelijkt, vervult me met trots en geeft me een gevoel van vrijheid."
Maak kennis met Abdoulaye Diallo, een 33-jarige vader en voorzitter van de jongerenafdeling binnen de Federatie van Producenten in het Anambé-bekken (FEPROBA). Hij runt ook het “ureumgranulatiecentrum” van de federatie, een onderdeel van de inspanningen om landbouwpraktijken te moderniseren en een nieuwe generatie boeren te versterken.
Wist je dat rijst de belangrijkste bron van energie uit voedsel is in West-Afrika en cruciaal is voor de voedselzekerheid in de regio? Naarmate de bevolking groeit, stijgt de vraag naar rijst jaarlijks met meer dan 6% – meer dan welke andere voedselbron dan ook. In Senegal is de lokale rijstproductie in het afgelopen decennium bijna tien keer toegenomen. “Alleen al in 2023 bereikte de productie van rijst 1,1 miljoen ton, vergeleken met slechts 120.000 ton in 2012”, zegt Papa Malick Ndao, secretaris-generaal van het Ministerie van Landbouw, Voedselsoevereiniteit en Veeteelt.
Ondanks de groeiende kansen die de rijstsector lijkt te bieden, kiezen steeds minder jongeren voor een carrière in de landbouw. Hoewel nog steeds het grootste deel van de beroepsbevolking actief is in de landbouw, worden veel jongeren aangetrokken door steden zoals Dakar, op zoek naar betere kansen. Elk jaar betreden tussen de 200.000 en 300.000 jongeren de Senegalese arbeidsmarkt, terwijl de formele economie slechts ongeveer 30.000 nieuwe banen kan creëren. In de steden belanden deze jongeren vaak in onzekere banen of proberen ze illegaal naar andere continenten te migreren.
De landbouw in landelijke gebieden blijft ondertussen grotendeels in handen van ouderen. Jongeren mijden de landbouw niet alleen omdat agribusiness over het algemeen als een slechte carrièrekeuze wordt beschouwd, maar ook vanwege verouderde praktijken en beperkte toegang tot moderne apparatuur. Hoewel jongeren worden aangetrokken door innovatie, hebben boeren, zelfs wanneer moderne technieken worden gepromoot, moeite om deze effectief toe te passen omdat ze niet over de nodige apparatuur beschikken. Hoe kunnen deze barrières worden overwonnen, en hoe kunnen we jongeren weer geïnteresseerd maken in landbouw?
Om de leegloop van plattelandsgebieden tegen te gaan en ondernemerschap in de landbouw te bevorderen, promoot de Senegalese overheid beleid om de werkgelegenheid voor jongeren in belangrijke waardeketen, zoals rijst, te stimuleren. FEPROBA, een van Rikolto's langdurige partners, onderneemt gedurfde stappen om te investeren in zijn jonge leden, vanuit de overtuiging dat zij essentieel zijn voor de toekomst van duurzame landbouw.
De samenwerking met FEPROBA begon meer dan 10 jaar geleden. Zo werkten Rikolto en FEPROBA samen om duurzame productietechnieken te verspreiden onder 2.500 boeren en tegelijkertijd de organisatorische structuur en het beheer te versterken. FEPROBA, nu een vertrouwde zakenpartner, investeert in een nieuwe generatie boeren om verandering en innovatie te stimuleren. Met de steun van Rikolto heeft FEPROBA een Ureumgranulatie-eenheid ontwikkeld, die volgens coördinator Bassoum Mansour “de enige verwerkingsunit van zijn soort in Senegal” is.
Ureumgranulatie is een proces waarbij ureum, een veelgebruikte kunstmeststof in de landbouw, wordt verwerkt tot kleine, harde korrels of granulaten. Deze korrels lossen langzaam op in de bodem, waardoor de stikstof geleidelijk vrijkomt en beter beschikbaar is voor planten. Dit helpt om verlies van stikstof door bijvoorbeeld uitspoeling of verdamping te verminderen, wat efficiënter is voor het gewas en beter voor het milieu.
In 2023 werden 20 jongeren opgeleid in technieken voor ureumgranulatie, het beheer van de faciliteit en de ontwikkeling van een business unit voor de productie van landbouw inputs. Vandaag de dag biedt de eenheid werk aan 18 jongeren, waaronder zes seizoenarbeiders. Er zijn ook sterke banden opgebouwd met lokale graan- en tuinbouwers, die nu op hun twee inputwinkels vertrouwen voor toegang tot hoogwaardige inputs, zoals ureumgranulaat, vooral tijdens het winterseizoen.
"Met ureumgranulaat hebben we het ureumgebruik van 250 kilogram per hectare teruggebracht naar 113 kilogram per hectare. De combinatie van ureumgranulaat en de SRP-norm (Sustainable Rice Platform) stelt ons in staat om de productiekosten met gemiddeld 23% te verlagen," aldus Bassoum. “Ons plan is om de productiecapaciteit van de eenheid verder te vergroten.
Met de klimaatverandering is de regenval minder frequent geworden. Gemiddeld is er nu nog maar gedurende vier maanden regenval, in plaats van zes. De ‘farmer field schools’ gaven me een ruimte om ideeën uit te wisselen met mijn leeftijdsgenoten over hoe we het beste nieuwe technieken kunnen toepassen om gemeenschappelijke uitdagingen aan te pakken. Abdoulaye Diallo, voorzitter van de jongerenafdeling | FEPROBA
“Werken voor FEPROBA is een leerervaring – dat motiveerde me om mee te doen. Ik ben lid van het bestuur en outreach-facilitator, wat betekent dat ik de beslissingen van het bestuur communiceer naar alle eenheden binnen FEPROBA en de kennis deel die ik heb opgedaan via de farmer field schools,” zegt Pathé Baldé.
Pathé is een van de 260 jongeren van de 665 producenten die in 2023 een training hebben gevolgd over goede landbouwpraktijken. De training omvatte de productie van gecertificeerd zaad, SRP-nalevingspraktijken en rijstverwerking. "Door de klimaatverandering regent het minder vaak, van zes naar vier maanden per jaar," legt Abdoulaye uit. "De farmer field schools gaven me een ruimte om ideeën uit te wisselen met mijn leeftijdsgenoten over hoe we het beste nieuwe technieken kunnen toepassen om gemeenschappelijke uitdagingen aan te pakken."
Gespecialiseerde trainingen in verwerkingsprocessen zijn ook gegeven aan jonge vrouwen die zich hebben georganiseerd in een specifieke business unit voor de verwerking van zowel de paddy die ze zelf verbouwen als de paddy die ze kopen van FEPROBA-leden. Ze produceren een scala aan producten, waaronder gestoomde rijst, rijstmeel, witte rijst en rijstcouscous (thiakry), om aan elke smaak en behoefte te voldoen. De opbrengst wordt onder hen verdeeld, waarbij een deel naar werkkapitaal en een fonds voor toekomstige investeringen gaat.
"We hebben veel verschillende ondernemingen geprobeerd, maar de rijstverwerking werkt," zegt Fatoumata Komba Madiang, een lid van de vrouwengroep. "We hebben zoveel vraag dat we het niet altijd kunnen bijbenen. Maar we zijn blij dat we samen als vrouwen ons eigen bedrijf runnen. We hopen dat deze faciliteit een hub zal worden voor toekomstige generaties vrouwen die willen leren hoe ze rijst kunnen verwerken en verkopen."
Financiële geletterdheidstrainingen hebben sommige jonge ondernemers ook geholpen om de winstgevendheid van hun landbouwactiviteiten beter te beheren. Ze zijn nu beter bekend met budgetteren, sparen en toegang tot krediet via gedecentraliseerde financiële diensten.
Het succes van FEPROBA is meer dan alleen een overtuigend verhaal – het is een blauwdruk voor anderen om te volgen. In het noorden van Senegal zijn al enkele trainingen gegeven aan jongeren door onze partner boerenorganisatie FPA. De ontwikkeling van diensten met toegevoegde waarde, afgestemd op lokale behoeften, is de FEPROBA-leden ten goede gekomen. Nu hebben ze toegang tot een veerkrachtigere en lokale markt voor inputs, en uiteindelijk zal leiden tot een bredere adoptie van duurzame landbouwinnovaties. Wanneer jongeren en vrouwen worden versterkt, zorgen ze voor nieuwe golven van creativiteit en ondernemerschap in lokale markten.
Een ander belangrijk aspect van Rikolto's werk is het faciliteren van dialogen tussen belanghebbenden en het versterken van lokale instellingen zoals CIRIZ, het interprofessionele rijstorgaan, om te pleiten voor beleid en interventies die ten goede komen aan rijstboeren. De uitkomsten van de initiatieven van FEPROBA bieden waardevolle inzichten die deze dialogen kunnen verrijken en voor nieuwe synergiën zorgen om de rijstsector inclusiever te maken voor jongeren en vrouwen.
"Als we oogstten, hield mijn vader een deel voor het huishouden en gaf de rest aan de armen," herinnert Abdoulaye zich uit zijn jeugd. Hoewel de context is veranderd, verschilt zijn doel niet van dat van zijn vader: helpenom het land te voeden. Zoals zijn vader een voorbeeld was voor hem, zo hoopt Abdoulaye nu een voorbeeld te zijn voor andere jongeren. Om te bewijzen dat landbouw niet alleen een inkomen biedt voor boeren, maar ook een veerkrachtigere toekomst betekent voor iedereen.
.jpg)