Onze aanpak voor goed eten op school werd afgelopen maand internationaal sterk in de kijker gezet. Zowel in de Deense als de Zwitserse hoofdstad stond onze ‘Whole School Food Approach’ op het menu van enkele congressen rond voedingseducatie bij kinderen. We blikken met hernieuwde inspiratie en héél wat voldoening kort even terug.
In het SchoolFood4Change-project zijn we met Rikolto al langer onze vleugels aan het spreiden in Europa. We werken met maar liefst 12 verschillende Europese landen samen aan gezonde schoolvoedingvvoor élk kind en ontwikkelden als Belgische partner binnen het project de ‘Whole School Food Approach’, een integrale aanpak voor goed eten op school. En over die aanpak mochten we met veel trots gaan vertellen in Denemarken, tevens een partner in het SF4C-project, en voor het eerst ook in Zwitserland.
Als we het hebben over onze ‘Whole School Food Approach’, spreken we niet voor niets over een integrale aanpak voor gezonde schoolvoeding. De aanpak focust zich immers op vier verschillende pijlers: een voedingsbeleid op elke school, een gezond en duurzaam voedingsaanbod, voedingseducatie en een gezonde schoolomgeving. Het was vooral de pijler rond educatie die voer voor menig gesprek vormde.
Collega’s Leen en Annelies waren terug te vinden op de ‘Power of Public Food Procurement’ conferentie in Kopenhagen en verkenden er samen met de aanwezigen hoe we voedingseducatie een weg kunnen laten vinden in openbare aanbestedingen. Steden en scholen spelen hier immers een grote rol in, en bovendien vormen aanbestedingen een krachtige manier om werk te maken van gezonde schoolvoeding. Een mooi voorbeeld kwam van een lokale aardappelboer. Hij wordt in zijn aanbesteding verplicht workshops te organiseren met schoolkinderen uit de buurt, die dan weer elk hun eigen aardappels mogen planten en oogsten. Meteen ook bewijs van hoe authentiek leren kinderen heel wat kennis kan bijbrengen over ons voedselsysteem én hen praktisch aan de slag laat gaan.
Ook van andere, aanwezige landen wisten we heel wat inspiratie op te doen over de grote rol van steden in de voedingspatronen van haar burgers. In Barcelona hebben schoolcafetaria’s sinds 2022 bijvoorbeeld enkele duurzaamheidscriteria waar ze aan moeten voldoen, zowel in de refter als in automaten. Het schoolpersoneel kreeg hiervoor trouwens een bijkomende opleiding, zodat de duurzaamheidsprincipes zo nauw mogelijk worden opgevolgd. In Finland spreken ze dan weer van een heuse ‘national public procurement strategy’. Schoolmaaltijden zijn er al sinds 1948 gratis voor alle leerlingen en sinds vorig jaar ligt de focus er nog meer op gezondheid en duurzaamheid: minder rood vlees, meer duurzame vis, één keer per week veggie voor iedereen, meer bio, … Ook het educatieve aspect zit er netjes in verweven; de leerlingen ontwerpen namelijk zelf mee de recepten. Alles werd samengebundeld in nationale richtlijnen, die tevens worden geraadpleegd bij de keuze van een nieuwe cateraar. Dat het enorm leerrijk was in Kopenhagen, was dus een understatement.
Tschüβ! Van Denemarken naar Zwitserland!
Zwitserland mag dan wel geen deel uitmaken van het Europese SchoolFood4Change-project, de interesse naar onze ‘Whole School Food Approach’ was er minstens even groot. Collega Chloé trok naar de hoofdstad – nu ja, bondsstad – voor het ‘Passion for Food Education Forum’, het eerste Zwitserse forum over voedingseducatie, en liet de aanwezigen kennismaken met Rikolto en ons werk rond goed eten op school.
De naam verklapt het al, maar ook hier stond het educatieve aspect heel de dag lang centraal. Na een hoop presentaties mochten we mee brainstormen over het belang van leerlingenparticipatie en vooral: hoe krijg je ze mee in het verhaal? Daar kwam meteen een mooie les uit voort: beschouw kinderen als evenwaardige partners in projecten rond voedingseducatie, leer van hun waardevolle perspectieven én geef hen tegelijk voldoende vrijheid om te falen. Er werd gewaarschuwd voor de zgn. artificiële participatie, waarbij het standpunt van kinderen gevraagd maar niet serieus genomen wordt. Dat maakt de verwerving van vaardigheden, zowel bij de kinderen als bij de betrokken volwassenen, een pak moeilijker. Goede participatie van kinderen zou net moeten leiden tot de ontwikkeling van meer zelfvertrouwen en sociale verantwoordelijkheid (individueel en collectief), het helpt sociale achterstand te bestrijden en stelt hen in staat betere beslissingen te nemen. Een hele boterham dus, maar wel een goeie!
We kregen nog enkele tips mee en luisterden naar het verhaal van een schooltje in Bern over hun eigen kinderrestaurant. De leerlingen bepalen er zelf wat, wanneer, met wie en hoeveel ze eten. Klinkt misschien uitdagend, maar het lijkt er wel te werken. Het idee ontstond oorspronkelijk uit een plaatsgebrek in de refter. Sindsdien experimenteren ze er met een gezond aanbod en mogen de kinderen vrij komen eten tussen 11u50en 13u. Ze kunnen met hun klasgenootjes, vriendjes, broer/zus of alleen eten en scheppen op wat en hoeveel ze willen. De school wijst hier wel op het gevaar dat sommige kinderen dan gewoonweg niet eten; iets wat het schoolpersoneel steeds goed in de gaten moet houden.
Wij zijn alvast énorm blij dat onze ‘Whole School Food Approach’ weer wat hoger op de agenda staat bij de vele aanwezigen, zowel in Kopenhagen als in Bern. Het heeft ons heel wat voldoening gegeven over ons bestaande werk en leverde ons ook meteen een hoop inspiratie en kennis op om er volgend schooljaar met minstens evenveel goesting weer in te vliegen!
.jpg)