Voeding & duurzaamheid: de hoofdingrediënten voor goed eten op school

Hoe maak je van een school niet enkel de plek om bij te leren over goed eten, maar er ook van te proeven? Wat kinderen dagelijks op hun bord krijgen, beïnvloedt hun groei, leerprestaties en gezondheid. Daarom verdient voeding een centrale plek op school. Dat is wat we met de ‘Whole School Food Approach’, een integrale aanpak voor goed eten op school, beogen. Van vegetarische warme maaltijden en proeflepels tot leerrijke kookworkshops, goed eten staat steeds vaker op het menu in scholen in heel Europa.

Met de ‘Whole School Food Approach’ (WSFA) willen we van goed eten een vast onderdeel van het schoolleven maken. Dit doen we aan de hand van 4 pijlers: een sterk voedselbeleid, een gezond aanbod, voedingseducatie en een gezonde schoolomgeving. Want goed eten op school gaat zoveel verder dan een gezonde lunch in de refter. Het gaat om het creëren van een omgeving waar leerlingen op elk moment kunnen leren hoe ze bewust en duurzaam met voeding omgaan, en zelf écht een verschil kunnen maken. Zo maken we van goed eten de meest vanzelfsprekende keuze en inspireren we de jongste generatie voor een duurzamere toekomst.

De tweede pijler van de WSFA focust zich op het voedingsaanbod. Daaronder verstaan we een gezond, duurzaam, toegankelijk en – uiteraard – lekker aanbod. Toch bestaan er nog heel veel uitdagingen op dat vlak. Veel scholen bieden een breed scala aan eetmogelijkheden: van ontbijt en warme maaltijden tot broodjes en tussendoortjes. Veel van deze initiatieven worden echter niet gesubsidieerd en daarom moeten scholen of ouders vaak zelf de kosten dragen. Om maaltijden betaalbaar te houden voor gezinnen in een financieel kwetsbare situatie, wordt er daarom vaak bespaard op voedingskwaliteit.

Bovendien zien we dat brooddozen vaak weinig voedzame keuzes bevatten en ook steeds meer leerlingen zonder lunch aan de schoolpoort staan. Onze kindertijd is nochtans cruciaal voor de ontwikkeling van gezonde eetgewoonten. Want wie van jongs af aan een gezond en evenwichtig eetpatroon heeft, staat zowel fysiek als mentaal sterker in het leven. Dat maakt deze tweede pijler van de WSFA eens zo belangrijk. Over heel Europa nemen scholen daarrond al inspirerende initiatieven.

Van theorie naar praktijk

Duurzame en inclusieve maaltijden met een lokale smaak (Leuven - België)

Drie Leuvense basisscholen stapten over naar een volledig vegetarisch voedselaanbod. De maaltijden worden vers bereid door de lokale cateraar Foodatelier César en geleverd met elektrische tuktuks. Een middelbare school sloot zich dit schooljaar bij aan dit succesvolle initiatief. De maaltijden worden aangeboden aan verschillende prijscategorieën, zodat ze toegankelijk zijn voor leerlingen van alle socio-economische achtergronden. Tom Berghmans, de eigenaar van Food Atelier César, organiseert sinds kort ook kookworkshops om leerlingen op een speelse manier mee te nemen in het verhaal.

Scholen leiden de weg in duurzaam eten (Lyon - Frankrijk)

Lyon gaat de strijd aan met voedselverspilling! De scholen worden er actief betrokken in een ambitieus plan van de stad voor meer duurzaamheid en minder voedselverspilling. Zo recycleren al 70% van de schoolrestaurants hun organisch afval, en tegen 2026 zouden alle scholen dat moeten doen. Leerlingen in het basisonderwijs spelen hierin een actieve rol: ze leren over afval en helpen bij het sorteren van hun etensresten. Maar de stad gaat nog een stap verder: voedseloverschotten worden geschonken aan ‘Restos du Cœur’ en via een digitaal platform verdeeld, zodat scholen en voedselbanken makkelijker kunnen samenwerken. Zo werd al 16 ton voedsel gered van de vuilnisbak en herverdeeld naar mensen in nood

Leerlingen gaan de strijd aan met voedselverspilling (Viimsi - Estland)

De Randvere School in Viimsi zet zich in om schoolmaaltijden te verbeteren en voedselverspilling tot een minimum te beperken. Met zelfontworpen posters en borden in de refter herinneren ze elkaar eraan om alleen op te scheppen wat ze écht opeten. Op die manier wordt er bewustwording en verantwoordelijkheid gestimuleerd, wat op veel enthousiasme kan rekenen van zowel de leerlingen als het personeel.

Proeflepels maken het verschil (Umeå - Zweden)

In de Norra Ålidhemskolan hebben ze een creatieve oplossing bedacht tegen voedselverspilling, namelijk proeflepels. Bij het buffet van de refter staat er een bokaal met proeflepels, waardoor leerlingen de kans krijgen om een hapje te proeven voordat ze beslissen of ze een volledige portie willen. Leerlingen durven zo meer te experimenteren met maaltijden, terwijl ze vroeger onbekende gerechten vaak links lieten liggen. Minder voedselverspilling en meer avontuur op het bord!

Vers en verfrissend: een eenvoudige verandering met een grote impact (Schaarbeek - België)

In De Kriek in Schaarbeek krijgen leerlingen twee keer per dag een vers stuk fruit aangeboden, dankzij een slim abonnementsysteem (van €5 per maand). Het geheim achter het succes van dit initiatief is Milouda, de keukenhulp van de school, die het fruit met zorg snijdt en uitdeelt. De leerkrachten bemerken dat de leerlingen sinds de start van dit initiatief aanzienlijk meer fruit eten. De school maakt verder ook stappen richting een duurzamere schoolomgeving, door snoep volledig te verbannen en verpakkingsafval te elimineren.

Dit artikel werd geschreven door stagiaire Eva Willems.