Robin Food werd in april in België gelanceerd te midden van de COVID-19-crisis. Door de plotselinge economische schok zat een groeiende groep mensen zonder voldoende middelen om zichzelf en hun gezin te voeden. Voedselhulporganisaties en sociale kruideniers zagen de vraag toenemen, terwijl er minder voedseloverschotten via de supermarkten kwamen.
Daarnaast werden de boeren geconfronteerd met een grote hoeveelheden groente- en fruitoverschotten, mede door de sluiting van de horeca en de bemoeilijkte export. "Via enVie, een sociale onderneming die soep maakt van Belgische groenteoverschotten, hebben we kunnen samenwerken met hun partner REO Veiling, een groente- en fruitveiling die door de schok van COVID-19 grote hoeveelheden overtollige producten had”, zegt Joris Aertsens van Rikolto. “Met Robin Food kunnen we meerwaarde geven aan deze overtollige groenten door ze te verwerken tot soepen. Dankzij het netwerk van Samenlevingsopbouw Vlaams-Brabant wordt de soep verdeeld onder de mensen die er het meest behoefte aan hebben, bijvoorbeeld via de sociale kruideniers.”
Ondertussen zijn de restaurants en cateringbedrijven weer open, maar de uitdaging van het voedseloverschot blijft bestaan. En door de economische krimp, zal het aantal mensen met in sociaal kwetsbare situatie helaas nog verder toenemen.
Het Robin Food-initiatief heeft daarom de ambitie om de krachten in verschillende Europese landen te bundelen. Dankzij een investering van EIT Food is een krachtig partnerschap tot stand gekomen tussen Nederlandse, Belgische en Spaanse organisaties.
"We zijn een sociale onderneming die samenwerkt met 14 lokale coöperaties die voornamelijk bestaan uit boeren die hun eigen producten verwerken", zegt Paolo Fusaro van het Spaanse Robin Good. "We ondersteunen de boeren om hun te verwerken en op de markt te brengen."
Een andere Spaanse partner, CLC South, richtte "Los Salvacomidas" (De Voedselredders) op. Dit initiatief richt zich op de behoeften van de armste gezinnen en leert kinderen ook gezonde voedingsgewoonten aan om risico's als obesitas en ondervoeding aan te pakken.
Ook de Verspillingsfabriek in Nederland is al enkele jaren bezig met het omzetten van voedseloverschotten in nieuwe producten. De sociale onderneming is onderdeel van het cateringbedrijf Hutten. "Wij werken op vergelijkbare wijze als Robin Food in België", legt Drees Vandenbosch van De Verspillingsfabriek uit. In reactie op de COVID-19-crisis lanceerden ze Heel Veel Soeps. "Voor elke zes pakjes soep die klanten kopen, kunnen ze een pakje soep schenken aan een voedselbank."
Het Robin Food-partnerschap wil tegen eind 2020 minstens drie nieuwe producten op de markt brengen op basis van voedseloverschotten.
"We rekenen op onze academische en retailpartners in het project om deze productontwikkeling te ondersteunen", legt Joris Aertsens uit. "De KU Leuven zal een gemengd studententeam oprichten om de productontwikkeling en de businessplannen van sociale ondernemers te ondersteunen. Samenlevingsopbouw zal met de studenten en Colruyt Group een marktonderzoek uitvoeren om de noden van kwetsbare klanten in kaart te brengen. De Spaanse retailer Eroski zal een gelijkaardige rol spelen in Spanje."
StartLife, de food & agtech accelerator van de Universiteit Wageningen brengt ook haar expertise aan boord. Carla van Heck, startup scout bij StartLife: "In dit project ondersteunen we foodservice startups die getroffen zijn door de Covid19 pandemie en helpen we hen om hun supply chain te heroriënteren naar de retail en online markten.”
De volgende fase omvat het ontwikkelen van recepten, labotests, proeverijen met consumenten, verpakkingsontwerp en het verkopen van de producten via verschillende kanalen.
Om de inspanningen van het project echt duurzaam te maken, moet een levensvatbaar business model ontwikkeld worden: een model dat betaalbare prijzen voor kwetsbare groepen mogelijk maakt, maar ook voedselverwerkende bedrijven of horecafaciliteiten in staat stelt hun kosten te dekken. "Een van de mechanismen die we zullen onderzoeken, is de verkoop van de producten aan 'solidaire' consumenten die bereid zijn om iets meer te betalen om een lagere prijs voor kwetsbare groepen mogelijk te maken", zegt Liesbeth Smeyers van Samenlevingsopbouw Vlaams-Brabant, die dit model al toepassen bij hun sociale kruideniers.
We are exploring business models that allow affordable prices for vulnerable groups but also enables food processing companies or catering facilities to cover their costs.
Inmiddels is "Robin Food" als merk geregistreerd. Andere bedrijven die voedselresten verwerken om mensen in kwetsbare omstandigheden een betere toegang tot gezond voedsel te geven, kunnen bij Samenlevingsopbouw een aanvraag indienen om het merk Robin Food te gebruiken.
In alle deelnemende landen werken de betrokken verwerkingsbedrijven met mensen die nog niet klaar zijn om de reguliere arbeidsmarkt te betreden. Zij krijgen ondersteuning en opleiding op de vloer om de binnen afzienbare tijd op de reguliere arbeidsmarkt actief te worden.
De Belgische start-up enVie, gevestigd in Brussel, toont dat het kan. Naomi Smith, Algemeen Directeur enVie: "In 3 jaar hebben we 12 personen met zeer verschillende achtergronden aangeworven en opgeleid. Hun werk bij enVie geeft hen de opleiding en praktische ervaring om een 'Food Sector Manufacturing Agent' te worden. Naast hun werk bieden we hen een opleiding in professionele vaardigheden zodat ze met zelfvertrouwen de arbeidsmarkt kunnen betreden.”
Het moet vooruit gaan voor het partnerschap, want de timing is scherp. "Voor het einde van het jaar moeten we het grootste deel van het project afronden, maar het potentieel is enorm", zegt Joris Aertsens. "Door samen te werken met retailers als Colruyt Group (België) en Eroski (Spanje) kan de impact maximaal zijn. We kunnen een grote sprong maken om twee maatschappelijke problemen tegelijk aan te pakken: meer mensen een betere toegang geven tot gezond en betaalbaar voedsel én voedselverspilling structureel terugdringen."
"
Het Robin Food-project krijgt steun van EIT FOOD. EIT Food is het toonaangevende Europese initiatief voor voedselinnovatie, met als doel een duurzame en toekomstbestendige voedingssector te creëren.
.jpg)